E-Księgarnia
5 lipca 2021 r. na cmentarzu parafialnym przy ul. Dębowej w Jastrzębiu-Zdroju odbyła się uroczystość oznaczenia grobu śp. ppor. Józefa Alberta Hetmańskiego znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Katowicach. Przy grobie stanęła warta honorowa wystawiona przez jastrzębskich harcerzy. Symbolicznego oznaczenia grobu dokonali dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN oraz Anna Hetman, Prezydent Miasta Jastrzębie-Zdrój. Następnie krótką modlitwę poprowadził ks. ppor. Artur Suska, kapelan Straży Granicznej jednostki z Raciborza. Na zakończenie złożono kwiaty i zapalono znicze..
Józef Albert Hetmański urodził się 26 lutego 1897 r. w Brzezince. Brał udział w I wojnie światowej. W 1919 r. został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Podczas I powstania śląskiego pełnił funkcję dowódcy kompanii, która walczyła z oddziałami Grenzschutzu pod Słupną, Brzęczkowicami, Dziećkowicami i Brzezinką. Zaangażowany w akcję plebiscytową pracował w wywiadzie Głównego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu. Pełnił również funkcję dowódcy ochrony w bytomskim Hotelu Lomnitz. Od połowy maja 1921 r. był dowódcą 9 kompanii 3. batalionu Pułku Straży Granicznej na Górnym Śląsku. Po powrocie części Górnego Śląska do Macierzy wstąpił do Związku Powstańców Śląskich. 24 sierpnia 1939 r. został powołany z rezerwy do Wojska Polskiego z przydziałem do 5. batalionu (odcinek granicy Olza-Lubomia) jako dowódca 2 kompanii. Ewakuowany 19 września 1939 r. do Rumunii, był internowany w obozach w Topolog, Babadag, Tulcea, Targu-Jiu, Comisani, a następnie znalazł się w niemieckiej niewoli i przebywał w obozach jenieckich w Kaisersteinbruch, Iserlohn oraz Krefeld-Fichtenhain. W Stalagu VIA (Iserlohn) był członkiem konspiracyjnej organizacji obozowej. Po wyzwoleniu został wcielony do kompanii wartowniczej przy armii USA w Troyes (Francja). Po wojnie zasłynął jako aktywny działacz społeczny. Za zaangażowanie w walkę o niepodległość Polski został nagrodzony: Krzyżem Plebiscytowym, Krzyżem Walecznych na Śląskiej Wstędze I Klasy, Medalem Niepodległości, Gwiazdą Górnośląską, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Śląskim Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 27 grudnia 1981 r. w Jastrzębiu-Zdroju.
W 100. rocznicę zakończenia III powstania śląskiego Instytut rozpoczyna kolejny etap akcji pt. „Powstańcy to wiara, nadzieja i cud. Ocalmy groby powstańców śląskich od zapomnienia”. Ogłoszona w 2019 r. akcja rozpoczęła się apelem o zgłaszanie grobów powstańczych dotychczas niezewidencjonowanych. Przez okres 2,5 roku do IPN spływały zgłoszenia, które poddano weryfikacji. Po jej przeprowadzeniu sporządzono procedurę wpisu do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski. Ostatnim etapem jest oznaczanie grobów. Instytut chce sprawić, aby na grobach weteranów powstań znalazła się informacja o ich zaangażowaniu w walkę o powrót Górnego Śląska do Polski. W tym celu opracowano specjalny znak pamięci, który znajdzie się na tych grobach, które na dzień dzisiejszy nie wymagają remontu.
Wyżej wymieniony znak ma formę proporczyka o rozmiarach ok 20 x 8 cm i jest wykonany z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 r. w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu. Oryginał znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny. Muzeum posiada także fotografię z uroczystości upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która przedstawia pochód mieszkańców wsi Osiek (pow. strzelecki, woj. opolskie) z tymże sztandarem niesionym przez A. Szulca do Rozmierzy. Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku w niedzielę 2 maja 1920 r. Dzięki postanowieniom artykułu 88 Traktatu Wersalskiego o przeprowadzeniu plebiscytu, dla zapewnienia jego bezstronności, w lutym 1920 r. obszar plebiscytowy wyłączono z państwa niemieckiego i poddano kontroli wojsk alianckich, a pełnię władzy przejęła na nim Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska z gen. Henri Le Rondem na czele. Umożliwiło to Polakom legalne demonstrowanie swoich dążeń i używanie symboli narodowych.
Akcja docelowo obejmie wszystkie zgłoszone groby w ramach akcji.
